κατάλυση

Jean-Michel Basquiat

 Το ερώτημα που αναγκάζεται να θέσει κανείς, σχεδόν σε καθημερινή βάση, δεν είναι καθόλου καινούργιο: ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;

 ........Το φαινόμενο, όμως, το οποίο έχουμε μπροστά μας μπορεί να περιγραφεί μόνον ως μερική κατάλυση του κράτους. Είναι γνωστός ο κλασικός ορισμός που έδωσε ο Μαξ Βέμπερ για το κράτος: πρόκειται για τον οργανισμό εκείνο που διαθέτει το «μονοπώλιο της νόμιμης βίας σε συγκεκριμένο έδαφος». Ολες οι ανεπτυγμένες χώρες διαθέτουν κράτη που προσεγγίζουν το βεμπεριανό πρότυπο.

........Η μερική κατάλυση του κράτους μπορεί να εξηγηθεί ως αποτέλεσμα της συνάντησης δύο εντελώς διαφορετικών ρευμάτων από το 1974 και μετά. Το πρώτο ρεύμα υπήρξε ο καταπιεσμένος ριζοσπαστισμός της Αριστεράς. Το τραύμα του μετεμφυλιακού κράτους και της Χούντας μετέτρεψε την «πεζοδρομιακή» δράση σε συστατικό στοιχείο της αριστερής ταυτότητας, σχεδόν ως εξαρτημένο αντανακλαστικό. Στη λογική αυτή, ο όρος «τάξη» παρέπεμπε σχεδόν αυτονόητα σε φασιστικές πρακτικές. Πρόκειται για μια τάση που έβλαψε πολλαπλώς την Αριστερά, καθώς υποκατέστησε τον σοβαρό πολιτικό προβληματισμό με τον «πεζοδρομιακό» συνθηματικό λόγο και συνέβαλε στην πολιτική της περιθωριοποίηση. Η σύγκριση της ελληνικής Αριστεράς με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή είναι ως προς αυτό και καταλυτική και καταθλιπτική. Βέβαια, ο αριστερός ριζοσπαστισμός δεν αρκεί για να εξηγήσει τη διαιώνιση και μεγέθυνση των πρακτικών αυτών............
 Για να εξηγήσουμε τη διαιώνιση των πρακτικών,πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ένα άλλο ρεύμα: τον διεκδικητικό μικροαστισμό. Είναι σαφώς διακριτό από την Αριστερά (και συνήθως εχθρικό προς αυτήν), αλλά βρήκε στις πεζοδρομιακές πρακτικές της Αριστεράς μια γλώσσα διεκδίκησης που του ήρθε κουτί. Πάντοτε καχύποπτος απέναντι στο κράτος και βουτηγμένος σε πρακτικές ανομίας και μικρο-παραβατικότητας (στο όνομα, βέβαια, του πιο στενού ατομισμού), ο κόσμος αυτός ανακάλυψε ξαφνικά τα πλεονεκτήματα της πιο δυναμικής διεκδίκησης. Δεν είναι τυχαίο πως η μόνη δυνατότητα συλλογικής δράσης για τον κόσμο αυτό παραμένει αυτή που στρέφεται εναντίον του κράτους. Ακόμα και όταν στόχος της διεκδίκησης είναι τα προνόμια μιας ποδοσφαιρικής ομάδας!
Ο καταλύτης που συνταίριαξε τα δύο αυτά ρεύματα σε μια μοναδική αλχημεία (τον «λαϊκισμό») ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου. Χρησιμοποιώντας μιαν επιφανειακά αριστερή γλώσσα, διαδίδοντας ως αντιπολίτευση την πρακτική της πεζοδρομιακής δράσης και νομιμοποιώντας ως κυβέρνηση την ανεξέλεγκτη χρήση αυτού του τρόπου διεκδίκησης, το ΠΑΣΟΚ εξαργύρωσε εκλογικά την αλχημεία αυτή με το παραπάνω. Δεν ήταν, όμως, παρά μια αλχημεία, καθώς βασίστηκε σε ευρωπαϊκά κεφάλαια και δανεικά χρήματα. Και είχε, βέβαια, τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις για το μέλλον. Τώρα που εξέλιπαν οι πόροι, ο τρόπος αυτός διεκδίκησης χάνει κάθε λόγο ύπαρξης.
Θα είμαστε, λοιπόν,μάρτυρες της βαθμιαίας παρακμής των πρακτικών αυτών και του περιορισμού τους στον φυσικό τους χώρο,αυτόν της ριζοσπαστικής Αριστεράς και των σχετικών γκρουπούσκουλων. Καθημερινή
- Ο κ. Στάθης Ν. Καλύβας είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Yale.
..............
Απλώς σκέφτομαι οτι αριστερά και μικροαστισμός είναι πράγματα δυσδιάκριτα στον ελληνικό χώρο.
Ειναι μια ιστορία που πάει πιό παλιά,στον Εμφύλιο στα θύματα και στις ενοχές των θυτών.

Έρχονται νύχτες,
που βιάζονται
να γεννήσουν.
 Έρχονται μέρες
που θέλουν ν’ αλλάξουν,
και να φορέσουν

Αιώνες. 

                   Θέμελης Γιώργος